Metropolia dziś
41 miast i gmin o łącznej powierzchni 2,5 tys. km kw., w których mieszka 2,3 mln mieszkańców, działa 240 tys. firm i przedsiębiorstw, wytwarzających ok. 8 proc. PKB naszego kraju. To Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia – pierwsza metropolia w Polsce. Realizację ustawowych zadań rozpoczęła 1 stycznia 2018 roku.
Mieszkańcy centrum województwa śląskiego od lat mieli poczucie, że funkcjonują w spójnym organizmie miejskim, gdzie granice administracyjne mają charakter czysto umowny. Dlatego też powstanie Metropolii w centrum województwa śląskiego było czymś naturalnym.
Najważniejszym celem dla nas jest podejmowanie działań poprawiających jakość i komfort życia mieszkańców poprzez wprowadzanie wspólnych rozwiązań. Chcemy wykorzystywać potencjał gmin członkowskich, pobudzać kreatywność mieszkańców oraz inspirować zmiany, umożliwiające przyspieszenie procesów gospodarczych i społecznych, prowadzących do stworzenia ośrodka wzrostu, mogącego konkurować z innymi obszarami metropolitalnymi w kraju i na świecie.
Specjalnie dedykowana nam ustawa, na mocy której Metropolia GZM powstała, określiła listę zadań, do których realizacji zostaliśmy powołani:
TRANSPORT PUBLICZNY
Dobrze zorganizowany transport publiczny, to nie tylko wspólny bilet na pociąg, autobus i tramwaj; wygodna komunikacja miejska, pozwalająca na sprawne dotarcie do pracy, szkoły, na zakupy czy do kina – to także rozwój infrastruktury rowerowej i nowoczesnej kolei. Słowem kluczem jest tutaj zrównoważona mobilność miejska, czyli zapewnienie wielu możliwości podróżowania, przy wykorzystaniu najbardziej efektywnych – w danej sytuacji – środków transportu. Potrzeby komunikacyjne mieszkańców zmieniają się i musimy za nimi podążać. W naszej ocenie przyszłość mobilności w miastach będzie oparta na pojazdach elektrycznych, autonomicznych i współdzielonych. Naszą rolą jest zapewnienie mieszkańcom wachlarza komunikacyjnych możliwości, które będą dopasowane do potrzeb danej chwili i ich osobistych preferencji.
ROZWÓJ SPOŁECZNO-GOSPODARCZY
Działając wspólnie, mamy szansę stawać się bardziej skutecznymi. Dzięki temu możemy szybciej się rozwijać, stając się silnym partnerem dla innych, dużych ośrodków miejskich w kraju i za granicą. Chcemy brać aktywny udział w procesie budowania gospodarki opartej na wiedzy; koordynować współpracę podmiotów, działających na naszym obszarze; inspirować rozwój branż kluczowych. Widzimy także potencjał we współpracy na linii biznes-nauka-samorząd i wspólnych działaniach z instytucjami otoczenia biznesu oraz uczelniami wyższymi. Właśnie taką wspólną aktywnością szukamy efektu synergii, by powiększać szanse na zainteresowanie inwestorów ofertą miast i gmin Metropolii oraz poprawiać jakość i komfort życia mieszkańców.
KSZTAŁTOWANIE ŁADU PRZESTRZENNEGO
To dbałość o to, jak wygląda nasze otoczenie, aby było uporządkowane, jego układ przemyślany, a stosowane rozwiązania – dopasowane do potrzeb mieszkańców. Naszym celem jest to, aby rozwojowi przestrzennemu nadać charakter metropolitalny, ujednolicony, równomierny i zracjonalizowany. To również współpraca na rzecz rozwoju systemów komunikacyjnych, w tym tras rowerowych.
PROMOCJA
To upowszechnianie w kraju i za granicą wszelkich walorów Metropolii. Chcemy zrywać z niesłusznie funkcjonującymi stereotypami i pokazywać potencjał naszego obszaru takim, jakim jest w rzeczywistości. Metropolia GZM to olbrzymie zasoby gospodarcze, społeczne, intelektualne, komunikacyjne i kulturalne.
W skład Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii wchodzi 41 miast i gmin znajdujących się w centrum województwa śląskiego. Umownie zostały podzielone na pięć podregionów:
- bytomski: Bytom, Ożarowice, Piekary Śląskie, Radzionków, Świerklaniec, Tarnowskie Góry, Zbrosławice;
- gliwicki: Gliwice, Gierałtowice, Knurów, Pilchowice, Pyskowice, Rudziniec, Sośnicowice, Zabrze;
- katowicki: Katowice, Chorzów, Mysłowice, Ruda Śląska, Siemianowice Śląskie, Świętochłowice;
- sosnowiecki: Sosnowiec, Będzin, Bobrowniki, Czeladź, Dąbrowa Górnicza, Mierzęcice, Psary, Siewierz, Sławków, Wojkowice;
- tyski: Tychy, Bieruń, Bojszowy, Chełm Śląski, Imielin, Kobiór, Lędziny, Łaziska Górne, Mikołów, Wyry.
Siedzibą władz Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii są Katowice.
Metropolie
Będzin to historyczna stolica Zagłębia Dąbrowskiego. Tu, przed laty, nad granicą, przechodził szlak handlowy z Krakowa do Wielkopolski, tędy też szła droga wodna, od źródeł Warty ku Wiśle. Dziś Będzin ma 37 km kw. i ok. 55 tys. mieszkańców.
W dzisiejszym Będzinie zachowało się coś z tradycji dawnych czasów. W mieście działa największe targowisko miejskie w południowej Polsce, rozciągające się na 40 tysiącach m kw. Szacuje się, że w dni targowe sprzedaje tam blisko 1200 handlujących.
Będzin posiada bardzo dogodne połączenie drogowe z resztą kraju. Miasto leży na skrzyżowaniu dwóch ważnych tras szybkiego ruchu: drogi krajowej nr 94, z Wrocławia do Krakowa z drogą krajową nr 86, z Katowic do Warszawy.
Warte odwiedzenia jest Muzeum Zagłębia, w skład którego wchodzą m.in. średniowieczny zamek z wieżą, wzniesiony w systemie tzw. Orlich Gniazd i Pałac Mieroszewskich. Pod wzgórzem, na którym stoi zamek, znajdują się Podziemia Będzińskie wypełnione aranżacjami, które nawiązują do historii miasta.
W Będzinie mieści się też Teatr Dzieci Zagłębia, który przez lata uchodził za jedną z najbardziej awangardowych scen polskich dla dzieci i młodzieży oraz jedną z najlepszych scen dziecięcych w kraju i na świecie. Obecnie teatr jest nadal jednym z najważniejszych ośrodków kultury w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Znani krytycy teatralni umieścili Teatr Dzieci Zagłębia obok takich zjawisk artystycznych, jak Teatr Cricot II Tadeusza Kantora z Krakowa i Teatr Laboratorium Jerzego Grotowskiego z Wrocławia.
W Będzinie ogromną popularnością cieszy się Góra Dorotka. To znane w całym województwie śląskim wzgórze, wznoszące się pomiędzy Będzinem i Sosnowcem, z zabytkowym kościołem i pięknymi terenami, po których można spacerować. W mieście znajduje się Strefa Aktywności Rodzinnej, Wodny Plac Zabaw, Pumptruck, Skatepark oraz Strefa Psiej Aktywności.
Najbardziej charakterystycznym obiektem Będzina jest Zamek.
